Sáp ong vàng là một loại sản phẩm tự nhiên được tạo ra từ sáp do ong sản xuất. Nó có màu vàng nhạt đến nâu và có nhiều ứng dụng khác nhau trong y học, mỹ phẩm, và cả trong việc làm nến.
Nguồn gốc và chế biến sáp ong vàng
Phân bố: Ong mật thường sinh sống trong những cánh rừng nhiệt đới từ miền Bắc đến miền Nam ở Việt Nam.
Thu hái: Đa phần đều thu hoạch sáp ong vào mùa hè hoặc mùa thu (lấy chung với mật ong).
Chế biến:
- Trải xơ mướp đã làm sạch thành một lớp trên vỉ tre mỏng, để vào trong chảo hay xoong có sẵn nước. Rải đều trên xơ mướp một lớp mỏng tầng sáp sau khi đã rút hết nước. Đậy thật kín nắp nồi và nấu sôi lại.
- Hơi nước nóng bốc lên sẽ nung chảy lớp sáp ong chảy thành giọt và chảy xuống xơ mướp để giữ lại lớp cặn bẩn. Sau đó, đun lên cho đến khi không còn thấy mảnh sáp nào trên xơ mướp thì bắc nồi ra và để nguội.
Sáp ong đã qua xử lý lọc cặn bẩn sẽ đóng thành váng nổi trên bề mặt, có độ dày mỏng tuỳ theo khối lượng sáp thô cần chế biến. Vớt sáp ra khỏi nồi, đem đun cách thuỷ thêm lần nữa cho sôi thì đổ khuôn.
Bảo quản: Để nơi khô ráo và tránh những nơi nhiệt độ cao.
Thành phần có trong sáp ong vàng
Sáp ong vàng chứa đa dạng các acid béo no và không no, các chất cerin, cerolein, myricin. Trong đó, cerin là tổ hợp của chất ester melissatcerryl và cerotat ceryl, còn cerolein là các acid béo oleic.
Ngoài ra, trong sáp ong vàng có các chất dinh dưỡng quan trọng sau: Bioflavonoids, acid phenethyl ester (CAPE) và caffeine. Nhóm flavonoids trong sáp ong vàng có đến 20 – 30 hoạt chất khác nhau, trong đó quan trọng nhất là galangin,pinocembrin,và chrysin.
Bên cạnh đó, sáp ong vàng cũng chứa các chất cellulose, các acid amin, monosaccharide, acid nicotinic, acid folic, các vitamin B1, B2, pro-vitamin A, E, D, các chất khoáng như calci, kali, magne, kẽm, đồng, mangan. ..
Công dụng của sáp ong vàng
- Theo y học cổ truyền
Theo Đông y, sáp ong vàng có vị ngọt, không độc, hơi ấm, quy vào hai kinh là can và đại tràng. Sáp ong vàng có công dụng tiêu độc, chống loét, cầm máu, làm se.
Ngoài ra, trong bài chế thuốc đông y, sáp ong vàng chưa hoặc đã chế biến còn được dùng để bọc bên ngoài thuốc bột, thuốc hoàn to và dẻo nhằm mục đích để được lâu và chất lượng thuốc không thay đổi, thêm vào trong thuốc bột, thuốc mỡ như một chất kết dính.
Ngoài ra, còn phối hợp sáp ong với nha đam tử dùng làm thuốc chữa kiết lỵ có máu mủ, xuất huyết; hoặc phối hợp với phèn phi chữa mụn nhọt.
- Theo y học hiện đại
Sáp ong vàng có thể làm giảm cholesterol trong máu và giúp giảm đau hiệu quả, chống viêm loét dạ dày và tiêu chảy; tăng khả năng miễn dịch cho cơ thể; trị bỏng, rát, làm mềm da, giữ ẩm cho da dưỡng da, bảo vệ da khỏi các tác nhân gây hại từ môi trường bên ngoài. Nhờ khả năng chống thấm nước cao và chứa nhiều thành phần dưỡng da nên người ta thường dùng sáp ong vàng để làm nguyên liệu làm kem chống nắng.
Dựa vào một số tài liệu nước ngoài, người ta đã cho ra mắt một loại “băng sáp ong” bao gồm nhiều mảnh li ti được tẩm sáp ong được dùng để điều trị vết thương. Ưu điểm của loại băng này là tác dụng chống viêm nhiễm, giúp giảm đau rõ rệt và liền sẹo nhanh, đồng thời giữ được lâu trên vết thương lên đến khoảng 70 giờ thì mới phải thay băng khác.
